En twee keer in het jaar, is eigenlijk nog steeds te weinig. Sanne: “Het is heel goed dat zo’n dag er is, maar het is natuurlijk niet genoeg. We zouden hier veel vaker bij mogen stilstaan.”
Sanne heeft veel affiniteit met mantelzorgers. En met name met hen, met een baan in de zorgsector. Ze vraagt zich af: hoe kunnen we samen voorkomen dat deze mensen over hun grenzen gaan? En, hoe kunnen we mantelzorg eenvoudiger maken?
Eén op de drie à vier mensen is mantelzorger
Sanne: “Nederland telt meer dan vijf miljoen mantelzorgers. Dat is toch een verbazingwekkend aantal?”
Dus misschien ben je zelf mantelzorger. Of ken je zeer waarschijnlijk iemand die dat is.
De Nederlandse Dag van de Mantelzorger draait elke 10 november om hen: vijf miljoen Nederlanders, die elke dag het hoofd boven water houden en hun uiterste best doen om hun dierbare van zorg te voorzien, binnen hun mogelijkheden.
Mantelzorgers in de zorgsector: een complexe situatie
Zorgmedewerkers zijn vaak opgegroeid in een gezin waar voor iemand gezorgd moest worden. Als je systemisch kijkt, is dit bij maar liefst twee derde van de zorgmedewerkers het geval. Zij beschikken, deels door waar ze vandaan komen, over eigenschappen en kwaliteiten die de zorgsector nodig heeft; wat zich uit in een loopbaan.
Mantelzorgers die in de zorgsector werken, zijn dus opgegroeid in een gezin waar iemand zorg nodig had, hebben een baan in de zorg én vervullen thuis zorgtaken. En dat is behoorlijk zwaar. Hoe kunnen we dit verlichten?
Sanne: “In de kern draait het om grenzen stellen en bewaken. En dat is makkelijk gezegd vanaf de zijlijn en ontzettend ingewikkeld voor mantelzorgers die in de zorgsector werken. Want zij zitten middenin deze complexe situatie. Voor hen is het moeilijk om afstand te nemen en tijdig te signaleren: dit gaat te ver. Zij kunnen dit niet op tijd zien aankomen. Dus, de vraag is: hoe kunnen we dit samen voorkomen?”
“Nederland telt meer dan vijf miljoen mantelzorgers. Dat is toch een verbazingwekkend aantal?”
“Je lijkt wel een mantelzorger.”
Sanne herkent dit zelf maar al te goed. Door omstandigheden kwamen alle taken thuis op haar bordje – inclusief de zorg voor twee kleine kinderen. Sanne: “Op een keer zei een vriendin tegen me: “Je lijkt wel een mantelzorger.” Zo zag ik mezelf niet, maar tegelijkertijd schrok ik van haar woorden en wist ik maar al te goed waarom zij dit zei.”
Hoe kijkt ze hierop terug? “Ik ben blij dat deze intense periode achter me ligt. Ik denk dat mijn redding is geweest, dat ik goed voor mezelf ben blijven zorgen. Ik deed er alles aan om, naast de ophopende taken, dingen voor mezelf te blijven doen. Ik ging sporten, volgde een opleiding en ging naar een coach. Ik deed wat goed was voor mij. Al moest ik 3 oppassen regelen, of 200 kilometer rijden. Ik bleef die dingen doen, omdat het me hielp mezelf staande te houden. Want als ik zou uitvallen, was het hek van de dam.”
Zichtbaarheid: ‘Kanaal Sociaal’ en ‘ZORG’
Gelukkig zijn mantelzorgers steeds zichtbaarder. Zo zijn er boeken en programma’s verschenen die hun veeleisende situatie belichten. Mooie voorbeelden zijn het boek ‘ZORG’ van Lynn Berger (De Correspondent) en de documentaire ‘Kanaal Sociaal’ van NPO Start.
Sanne: “Lynn Berger geeft een inkijkje in de complexiteit en het gewicht dat komt kijken bij het zijn van mantelzorger. Zij schetst hoe ingewikkeld het is om in Nederland mantelzorger te zijn ̶ waarbij je niet alleen moet zorgen, maar ook ontzettend veel moet regelen en tegen allerlei bureaucratische rompslomp aanloopt. Met een steen in mijn maag heb ik gekeken naar de documentaire ‘Kanaal Sociaal’. Mensen hangen constant aan de telefoon met de behandelaar en moeten allerlei kapriolen uithalen om hun partner, kind of ouder te kunnen geven wat ze nodig hebben. De vraag die blijft hangen bij mij is: kan dat niet anders?”
Wat is het begin van de oplossing?
Misschien wel de vraag: “Hoe kunnen wij het zelf makkelijker maken?”
Sanne: “Wij zouden het Nederland gunnen dat het makkelijker wordt. Makkelijker om te zorgen voor iemand als dat nodig is. Er zijn al veel mensen elke dag bezig om de weg te wijzen in het woud van Mantelzorg Nederland, zoals mantelzorgmakelaars of medewerkers bij de gemeente. In de zorg is een aantal van ons juist dagelijks in contact met mantelzorgers. We zouden ons moeten afvragen: hoe kunnen wij het eenvoudiger maken?”
Voor Sanne ligt hier een duidelijke parallel met haar werk. Ze begeleidt teams die samen een stap willen zetten, bijvoorbeeld om beter te kunnen samenwerken om zo – ondanks het capaciteitstekort – de hoeveelheid werk goed te verdelen én goed te doen. Een van de manieren waarop Sanne dit bereikt, is door gesprekken te begeleiden. Deze gesprekken hebben als doel gezamenlijke antwoorden te vinden op vragen als: “Wat zijn onze verwachtingen van elkaar? Hoe kunnen we prioriteit geven aan wat belangrijk is, maar misschien niet urgent? En hoe gaan we om met onvoorziene omstandigheden?”
Volgens Sanne is het van groot belang dat deelnemers aan deze gesprekken vanuit hun eigen perspectief durven spreken. Sanne: “In mijn beleving helpt het als je in dit soort gesprekken elkaar kunt uitnodigen om vanuit ‘ik’ te spreken en duidelijk te zijn over je grenzen en behoeften. Ook dat is easier said than done, maar één ding is zeker: als die grenzen en behoeften op tafel liggen, worden zaken écht eenvoudiger. Zeker voor de mensen met de dubbele zorgtaken: professioneel en persoonlijk.”
Heb jij hier aanvullende ideeën over en zou je dit met Sanne willen delen?
Stuur Sanne een e-mail, of maak contact op LinkedIn.